Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweTradycja narodowa czy obce wzorce? Źródła inspiracji dla fińskiego konstytucjonalizmu na początku XX wieku – Finlandia w ujęciu porównawczym
DOI:
https://doi.org/10.26881/gsp.2025.3.06Słowa kluczowe:
podejście komparatystyczne, dziedzictwo konstytucyjne, wpływy konstytucyjne, FinlandiaAbstrakt
Finlandia stała się suwerennym podmiotem prawa międzynarodowego 6 grudnia 1917 r. Jednym z przejawów występowania czynników państwowotwórczych jest przyjęcie praw fundamentalnych, którym na ogół nadawano formę konstytucji. W historii politycznej Finlandii istnieje akt normatywny, który jest określany jako akt stanowiący podwaliny ustroju niepodległego państwa fińskiego. Jak się jednak okazało, nie był to jedyny akt kompleksowo regulujący materię konstytucyjną w państwie. Konstytucja nowo powstałego państwa nie była zatem pojedynczym aktem, lecz miała złożony charakter. Co więcej, początkowo opierała się częściowo na obcych aktach normatywnych, przejętych z okresu zależności, odpowiednio – od Szwecji i od Rosji. Celem niniejszego artykułu jest przeprowadzenie badań nad historycznymi inspiracjami fińskiego konstytucjonalizmu. Dla prowadzonych analiz zadano następujące pytania badawcze: 1) Jakie było dziedzictwo konstytucyjne początkowego okresu niepodległości Finlandii?; 2) Czyje doświadczenia konstytucyjne były inspiracją dla źródeł fińskiego prawa konstytucyjnego?; 3) Jakie są szczególne cechy fińskich urządzeń konstytucyjnych?
Downloads
Bibliografia
Andrén N., Government and Politics in the Nordic Countries: Denmark, Finland, Iceland, Norway, Sweden, Stockholm 1964.
Blomstedt Y., A Historical Background of the Finnish Legal System [in:] The Finnish Legal System, ed. J. Uotila, Helsinki 1966.
Ciemniewski K., Zasady ustroju politycznego Finlandii, Bydgoszcz 1971.
Cieślak T., Historia Finlandii, Wrocław–Warszawa–Kraków 1983.
Grochulski A., Państwa skandynawskie [w:] Systemy ustrojowe państw kapitalistycznych, ed. E. Zieliński, Warszawa 1975.
Grzybowski M., Geneza i współczesne tendencje rozwojowe skandynawskich instytucji parlamentarnych, “Gdańskie Studia Prawnicze” 2014, vol. 31.
Grzybowski M., Systemy konstytucyjne państw skandynawskich, Warszawa 1998.
Grzybowski M., Szwecja [in:] Systemy ustrojowe państw współczesnych, eds. S. Bożyk, M. Grzybowski, Białystok 2012.
Hansen E., Instytucja ombundsmana w Norwegii, “Nowe Prawo” 1968, no. 3.
Hansen E., O nadzorze ogólnym w Szwecji, “Nowe Prawo” 1960, no. 3.
Hansen E., Ombundsman w państwach skandynawskich i podstawowe przejawy jego działalności, “Studia Prawnicze” 1972, issue 32.
Hendell L.J., Katara P., Schmidt G.F., Finnland im Anfang des XX. Jahrhunderts, Helsingfors 1919.
Hentilä S., From the Power of the Estates to the Power of the People [in:] The Parliament of Finland, Helsinki 2000.
Hentilä S., Od uzyskania niepodległości do zakończenia wojny kontynuacyjnej 1917–1944 [in:] Historia polityczna Finlandii 1809–1999, eds. O. Jussila, S. Hentilä, J. Nevakivi, Kraków 2001. Herlitz N., Elements of Nordic Public Law, Stockholm 1969.
Karp J., Prawo wyborcze na urząd prezydenta w Finlandii [w:] Prawo wyborcze na urząd prezydenta w państwach europejskich, eds. S. Grabowska, R. Grabowski, Warszawa 2007.
Kastari P., Delegat parlamentu i kanclerz sprawiedliwości Finlandii, “Państwo i Prawo” 1963, no. 3.
Kastari P., The Finnish Constitutional System and Its Development [in:] Constitution Act and Parliament Act of Finland, Helsinki 1967.
Kastari P., The Historical Background of Finnish Constitutional Ideas, “Scandinavian Studies in Law” 1963, no. 7.
Klinge M., Krótka historia Finlandii, Helsinki 1997.
Kowalska-Postén L., Zarys rozwoju parlamentaryzmu w Szwecji, “Komunikaty Instytutu Bałtyckiego” 1982, issue 34.
Merikoski V., The System of Government [w:] The Finnish Legal System, ed. J. Uotila, Helsinki 1966.
Michalski D., Akt o formie rządów z 1919 roku – pierwsza konstytucja niepodległej Finlandii, “Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2016, vol. 19.
Michalski D., Constitutional Norms in the Polish and Finnish Constitutions of the Interwar Period, “Studia Iuridica” 2019, vol. 80.
Michalski D., Fińska droga do niepodległości – rewolucja 1917–1918 [in:] O wolność i sprawiedliwość: chrześcijańska Europa między wiarą i rewolucją, eds. U. Cierniak, N. Morawiec, A. Bańczyk, series: Człowiek, Wiara, Kultura, no. 4, Częstochowa 2018.
Michalski D., Ustrój polityczno-prawny Finlandii i jego funkcjonowanie w latach 1917–2000. Studium prawno-historyczno-porównawcze, Warszawa 2021.
Mogunowa M.A., Skandinawskije gosudarstwa. Centralnyje organy własti, Moskwa 1975.
Monarkia waiko tasawalta?, “Turun Sanomat” 1918, issue 4034. Nousiainen J., The Finnish Political System, Cambridge, MA 1971.
Osiński J., Prezydent Republiki Finlandii [in:] Prezydent w państwach współczesnych, ed. idem, Warszawa 2009.
Paasivirta J., Finland and Europe. The Early Years of Independence 1917–1939, Helsinki 1988.
Puntila L.A., The Political History of Finland 1809–1966, Helsinki 1974.
Rajala P., Suomen historia, Porvoo 1989.
Sczaniecki M., Powszechna historia państwa i prawa, Warszawa 1994.
Serzhanova V., Wapińska D., Ewolucja konstytucjonalizmu w Finlandii [in:] Aktualne problemy reform konstytucyjnych, ed. S. Bożyk, Białystok 2013.
Szordykowska B., Historia Finlandii, Warszawa 2011.
Szyszkowski W., Instytucja ombundsmana w nowoczesnym państwie, “Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu” 1969, issue 37.
Tomasson R., Sweden. Prototype of Modern Society, New York 1970.
Wainio K., Monarkia vaiko tasavalta?, “Uusi Aura” 1918, issue 62.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Gdańskie Studia Prawnicze
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
